Một sáng cuối thu, mưa bay bay, gió thốc nhẹ, vườn nhà ngoại chợt rực lên những giề hoa sắc tím nhuỵ vàng. Những đụn hoa mới nhô lên từ lòng đất như những ngôi biệt thự trong vườn cổ tích, đó là lúc Bông giề đang nở . Dân quê ai cũng biết, từ bao đời nay, bông giề mỗi năm chỉ một lần nở. Hoa nở không phải để cho người đời chiêm ngưỡng sắc hương và cũng không uổng phí đời hoa khi cánh tàn nhuỵ rữa. Hoa nở để làm hương vị nồng nàn cho những bát canh rau dân dã tập tàng thơm ngát tình quê.
Đất quê dâng cho đời muôn vàn hoa thơm cỏ lạ. Các loài cây cỏ thông thưòng từ đất mọc lên, cây đâm cành rồi mới ra hoa kết trái. Nhưng duy nhất chỉ có loài bông giề, một loài có đặc điểm hiếm thấy là từ đất mọc lên đã là hoa, từ hoa nức ra lá, khi lá sum suê cũng là lúc hoa tàn. Một loài hoa không phải nhọc công vun trồng chăm bón, bởi nó không cần tưới nước bón phân. Và chỉ mọc ở đất vườn, đất nhà ở chứ không phải bất kỳ.
Như có phép lạ, loài hoa trồng một lần rồi cứ tự phát tán, lây lan như nấm, mọc chen chúc dưới thân những bụi cây Bồ ngót, Táo nhơn, hàng rào Dâm bụt. Hoa chỉ nở vào mùa thu và chỉ một lần nở khi gặp một cơn mưa làm mềm đất. Đất sinh ra hoa, hoa tạo ra lá. Ít có loài hoa nào mà hoa, lá, củ, đều hữu dụng, không bỏ thứ gì. Hoa lá bông giề dùng để nấu canh, củ bông giờ ngày xưa dùng chế biến thành bột huỳnh tinh để dành chữa bệnh kiết lỵ hoặc dùng uống giải nhiệt, cấp cứu khi bị thương hàn nóng sốt. Để có một bát canh bông giề thơm ngon, khi phát hiện những giề bông vừa nhú lên từ đất, phải đợi cho hoa nở đều từng cánh. Thời chưa có tủ lạnh, khi hái Bông giề ngoại tôi thường dùng ngọn lá chuối tươi lót vào lòng rổ, rồi nhẹ nhàng nhón rút từng vòi bông, xếp nằm từng lớp, cuốn lại để giữ cho tươi lâu, ăn nhiều ngày. Hoa nở, gặp lúc mưa dầm, phải đội mưa, nhanh tay hái để tránh cát nhảy vào bì hoa, rửa không kỷ, ăn canh phải sạn.
Mặc dù, không phải là nguyên liệu chính cho những nồi canh. Bông giề trong những bữa canh quê, mỗi năm chỉ có dịp ăn ít ỏi đôi ngày nhưng là những bữa canh nhớ đời bởi nó là một thứ gia vị tạo nên hương vị không lẫn bất cứ loại gia vị đồng quê nào khác. Những nồi canh tập tàng rau dền, bồ ngót, lá bát với một ít bông giề thì không nhất thiết phải có thịt cá. Chỉ cần một vốc đậu phộng tươi giã nhỏ, khi nấu canh có màu nước trắng đục nêm vừa, ăn với chút muối é trắng ( giã với ớt cay), chúng ta sẽ có bát canh thơm lừng mùi bông giề, ngon ngót vị bồ ngót, cay cay mùi é đồng. Lâu ngày được ăn canh bông giờ, lạ miệng, no bụng vẫn cứ thèm cơm.
Lâu rồi, xa quê chợt nhớ một loài hoa đã tạo nên hương vị văn hóa làng và lo tiếc, một ngày nào đó bông giề không còn trong những bữa cơm đậm đà, chan chứa tình quê./.
Mạnh Minh Tâm
No comments:
Post a Comment